W naszym stuleciu wrócili męczennicy. A są to często męczennicy nieznani, jak gdyby „nieznani żołnierze” wielkiej Bożej sprawy… Ich świadectwa nie powinny zostać zapomniane w Kościele (Jan Paweł II, Tertio Millennio Adveniente, 37)

Według Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939-1945, „przed 1 września 1939 r. liczba księży diecezjalnych wynosiła 10 017 osób. Z ilości tej blisko dwadzieścia procent kapłanów poniosło śmierć w więzieniach, egzekucjach lub obozach koncentracyjnych. Trzydzieści procent zostało dotkniętych represjami okupanta. Ogółem lata wojny wyeliminowały prawie pięćdziesiąt procent księży z pracy duszpasterskiej. Do tego doliczyć trzeba ofiary, jakie poniósł kler zakonny” (Ks. Wiktor Jacewicz SDB, Warszawa 1977).

Miejscem szczególnej kaźni duchowieństwa stał się obóz w Dachau. W planach Hitlera począwszy od 1940 r. miano zgromadzić tam większość aresztowanych duchownych, tak z krajów podbitych, jak i z Niemiec oraz z sojuszniczych Włoch. Stopniowo gromadzono polskich księży z innych obozów i więzień. Ogólnie przebywało tu przeszło 2 794 duchownych, w tym 1 773 kapłanów z Polski. Byli oni zmuszani do wyczerpującej pracy fizycznej, dokonywano na nich eksperymentów pseudomedycznych, stosowano wyrafinowane kary za wszelkie przejawy modlitwy.

Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego obchodzony jest z ustanowienia Konferencji Episkopatu Polski (decyzja 317 KEP z 1.05.2002 r.) jako kontynuacją idei pielgrzymki księży-więźniów KL Dachau i nnych obozów, do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu i tak jak ona przypada 29 kwietnia – dzień wyzwolenia przez armię amerykańską KL Dachau. Dzień ten jest też wypełnieniem wezwania Jana Pawła II, skierowanego podczas pielgrzymki do Ojczyzny w 1999 r.: „Za szczególną powinność naszego pokolenia w Kościele uważam zebranie wszystkich świadectw o tych, którzy dali życie za Chrystusa. Nasz wiek XX, nasze stulecie, ma swoje szczególne martyrologium w wielu krajach, w wielu regionach ziemi, jeszcze nie w pełni spisane. Trzeba je zbadać, trzeba je stwierdzić, trzeba je spisać, tak jak spisały martyrologia pierwsze wieki Kościoła i to jest do dzisiaj naszą siłą – tamto świadectwo męczenników z pierwszych stuleci. Proszę wszystkie Episkopaty, ażeby do tej sprawy przywiązywały należytą wagę. Trzeba, ażebyśmy przechodząc do trzeciego tysiąclecia, spełnili obowiązek, powinność wobec tych, którzy dali wielkie świadectwo Chrystusowi w naszym stuleciu” (Bydgoszcz, 7 czerwca 1999).

Prowincja Polski została szczególnie dotknięta nie tylko przez terror ze strony okupanta hitlerowskiego, ale także tego nieprzewidzianego – sowieckiego. Wiele domów Zgromadzenia w chwili wybuchu II wojny światowej znajdowało się na terenach wschodnich, które przez armię Stalina zostały okupowane od samego jej początku, a ich mieszkańcy poddani prześladowaniom nie mniejszym od tych pod okupacją hitlerowską. W sposób szczególny ucierpiały domy Zgromadzenia w Bydgoszczy, świętokrzyski w Warszawie i kleparski w Krakowie. Stąd wielu konfratrów najpierw aresztowanych czy zgarniętych z łapanek trafiło do więzień Gestapo a następnie nacjzęściej do obozów koncentracyjnych, najwięcej do Dachau i Gross-Rosen.
Obecnie trwa proces beatyfikacyjny 11 z nich zamordowanych w obozach koncentracyjnych lub roztrzelanych i skatowanych w pierwszych tygodniach wojny. Ich jedyną winą była sutanna, różaniec i ręće złożone do modlitwy…

W tym szczególnym dniu wspomnijmy w naszych modlitwach księży i braci Prowincji Polski, którzy w latach 1939-1945 oddali swoje życie „za Boga i Ojczyznę” – zagazowani, roztrzelani, skatowani, dręćzeni i prześladowani zarówno przez hitlerowskich okupantów jak i sowieckich:

W obozach koncetracyjnych śmierć męczeńską ponieśli:

Sługa Boży ks. Józef FLORKO (1945 Bergen-Belsen),  Sługa Boży ks. Michał JACHIMCZAK (1941 Dachau),Sługa Boży ks. Jan JĘDRYCHOWSKI (1942 Dachau), Sługa Boży ks. Norbert KOMPALLA (1942 Dachau),Sługa Boży ks. Adam MAŁUSZYŃSKI (1945 Mittelbau), Sługa Boży ks. Józef SŁUPINA (1940 Auschwitz), Sługa Boży ks. Leon WIĘCKIEWICZ (1944 Gross-Rosen), ks. Karol BRODA (1944 Mauthausen), ks. Stanisław SZADKO (1943 Dachau), br. Franciszek DRYGAS (1944 Gross-Rosen), br. Jan DRYGAS (1944 Gross-Rosen), dk. Antoni ŻUREK (1945 Bergen-Belsen), ks. Kazimierz CAŁKA (1942 Dachau), ks. Józef KRAUZE (1940 Auschwitz), ks. Józef LEŃKO (1944 Gross-Rosen), br. Wojciech BOGACZ (1944 Gross-Rosen),br. Ludwik MUZALEWSKI (1944 Gross-Rosen), br. Aleksander CAP (1944 Gross-Rosen), br. Józef STOPIŃSKI (1944 Gross-Rosen),

w pierwszych dniach września 1939 torturowani i roztrzelani w lesie zostali konfratrzy domu bydgoskiego:

Sługa Boży ks.  Hieronim GINTROWSKI , Sługa Boży ks.  Piotr SZAREK , Sługa Boży ks.  Jan WAGNER ,Sługa Boży ks. Stanisława WIOREK

ponadto zginęli, zostali zamordowani lub zmarli wskutek represin okupantów i pogorszonego wojną stanu zdrowia:

Br. Józef Olszak (1943 Tarnów), ks. Jan Cepurski (1941 Milatyn), ks. Sylwester Graczyk (1940 Warszawa),ks. Jan Weissmann (1942 Kraków), Br. Cezary Kamiński (944 Wilno), ks. Franciszek Śmidoda (1944 Kraków), ks. Jan Kominek (1943 Lwów), ks. Jan Kisiel (1940 Lwów), ks. Edmund Krauze (1943 Warszawa), ks. Franciszek Ździebło (1945 Koronowo), ks. Stanisław Kalla (1943 Warszawa), ks. Kazimierz Musiał (1940 Kraków), br. Józef Fedzin (1943 Kraków), br. Józef Sasak (1942 Lwow), br. Jan Kwiatkowski (1941 Wilno), ks. Antoni Weiss (1944 Kraków), kl. Emanuel Kabiesz (1943 Kraków), ks. Józef Rzychoń (1944 Warszawa), br. Władysław Uruski (1944 Warszawa), ks. Stanislaw Ciszowski (1943 WIlno), br. Michał Węgrzyn (1943 Kraków), ks. Wawrzyniec Strzelczyk (1942 Kraków), ks. Jan Gancarz (1940 Kraków), ks. Wilhelm Michalski(1943 Warszwa), br. Franciszek Grześko (1943 Warszawa), ks. Franciszek Komander (1939 Pabianice),  kl. Wiktor Andrusiewicz (1939 Wilno), br. Kazmierz Zniszczyński (1940 Lwów), br. Michał Wolak (1944 Sandomierz), kl. Włodzimierz Tymec (1941 Kraków), br. Marcin Kudlek (1942 Kraków).

Niech odpoczywają w pokoju wiecznym!

Modlitwa o beatyfikację Sług Bożych – męczenników II wojny światowej

Wszechmogący Boże, Ty w każdym czasie ukazujesz swoją ojcowską miłość, a w świecie rozdartym walką i niezgodą czynisz człowieka zdolnym do przebaczenia i pojednania. Męczennicy za wiarę są znakiem zwycięstwa wierności nad zdradą oraz tryumfu miłości nad nienawiścią. Prosimy Cię pobłogosław nam w procesie beatyfikacyjnym Męczenników okresu II wojny światowej. Niech męczeńska śmierć Twoich sług ze Zgromadzenia Misji, wpatrzonych w Chrystusa cierpiącego i zmartwychwstałego oraz ich wyniesienie do chwały ołtarzy będzie dla nas darem Twojej nieskończonej miłości, źródłem siły w wiernym poddaniu się Twojej woli oraz zapowiedzią udziału w ostatecznym zwycięstwie dobra nad złem. Prosimy Cię o to, dobry Ojcze przez Chrystusa, koronę świętych i Panią naszą, Królową Męczenników. Amen.