Węgierska Kanadyjka, żydowskiego pochodzenia, Kathy Clark opublikowała (w ramach obchodów Tygodnia Edukacji o Holocauście w Kanadzie) książkę pt. „Guardian Angel House” zawierającą wspomienia jej matki – Veroniki Sikios – z II wojny światowej, kiedy razem ze swoją siostrą Zsuzsą Sikios i kilkudziesięcioma dziećmi żydowskim były przechowywane w tzw. Domu Anioła Stróża w Budapeszcie, na Węgrzech – domu formacyjnym i sierocińcu Sióstr Miłosierdzia. Węgierskie Szarytki, mimo, zagrożenia życia uchroniły w swoich murach skazane na zagłądę żydowskie dzieci.
Sama Kathy Clark, na własnej stronie internetowej tłumaczy motywy napisania książki ze wspomnieniami matki (sfinansowaną przez grant otryzmany od Miasta Ottawy) : „wiosną 2004 obejrzałam węgierski film dokumentalny pt. „Dom Anioła Stróża”. Tytuł pochodził od popularnej nazwy nadanej domowi zakonnemu Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo. Opisywał heroiczne poświęcenie Szarytek, które w czasie hitlerowskiej inwazji Węgier od marca 1944 do stycznia 1945 udzieliły schronienia ponad 120 żydowskim dzieciom. Moja matka i ciotka były wśród dziewcząt uratowanych przez Siostry oraz wśród osób, które udzieliły wywiadu autorom filmu.
Po obejrzeniu filmu byłam pod wrażeniem nie tylko bohaterstwa Sióstr Miłosierdzia, ale także ich szacunku dla religii dziewcząt pod swoją opieką. Zaciekawiło mnie, że żadna z kobiet występujących w filmie nie zsotałą nawrócona na katolicyzm wskutek przebywania w domu Sióstr. Zaintrygowała mnie także myśl, czym musiało być dla żydowskiej dziewczynki nagłe wkroczenie w prywatne, codzienne życie katolickich zakonnic. Od razu poczułam, że to będzie wspaniała opowieść opowiedziana z punktu widzenia jednej z żydowskich dziewcząt.
Urodziłam się i wychowałąm jako żydówka. Na drodze własnych poszukiwań prawdy, nawróciłąm sie na katolicyzm w wieku 24 lat. Odtąd, moje żydowskie pochodzenie nabrało dla mnie większego znaczenia. Dlatego, miałam nadzieję, że pisząć książkę skupioną na wydarzeniach towarzyszących Domowi Anioła Stróża pomogę w podniesienu świadomości i szacunku tych dwóćh religii względem siebie.”
W samej książce czytamy m.in (na podstawie tłumaczenia z recenzji z „Kanata Kourier„): „Dziesięcioletnia Veronika Sikios klęczała w klasztornej kaplicy i modiła się o zakończenie wojny. Dziesiątki innych węgiersko-żydowskich dzieci towarzyszyły jej w codziennej Mszy św. Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo. Dom zakonny osadzony na zboczu Góry Gellerta górował nad Dunajem spoglądając na okupowany przez Niemców Budapeszt, stolicę Węgier”.
19 marca 1944 wojska hlerowskie najechały na Węgry. Wkrótce potem włądze okupacyjne nakażały miejscowym Żydom noszenie opasek z żółtą Gwiazd Dawida. Przez kolejne miesiące ponad 437 tysięcy Żydów zostało wywiezionych do Auschwitz, wielu roztrzelano nad brzegiem Dunaju, w którym zostały utopione ich ciała… Dziadek Kathy Clark – Sandor Siklios trafił do obozu pracy, z którego wraz z trzema towarzyszami uciekł do lasu. Przeżył tylko on. Reszta rodziny Sikliosów trafiłą do hitlerowskiej sieci, najczęściej do obozów koncentracyjnych. Przyjaciel rodziny Sandora zabrał jego córki 14-letnią Zsuzsę i 10 Veronikę do domu Sióstr Miłosierdzia.”
„W konwencie Zgromadzenia zajmującego się chorymi i ubogimi przebywało ok.100 Sióstr i 30-35 postulantek. W dou mieściła się infirmeria, która w różnych momentach historii pełniła rolę sierocińca. W trakcie okupacji cały dom zamienił sie w kryjówkę. „
„Dzieciom wyrobiono fałszywe świadectwa Chrztu i inne dokumenty, które pomagały im identyfokowac sie jako chrześcijan. Otrzymali fałszywe dokumenty identyfikacyjne i życiorysy. Codziennie, dziewczynki wstawały o 4-ej rano i gromadziły się w kaplicy na Mszy św. «musiały w niej uczestniczyć aby było widać, że są katoliczkami» – mówi Clark – «Siostry nie robiły tego jako sposobu na nawrócenie dziewcząt». Niebezpieczeństwo czyhało zewsząd.”
„«Czasem Siostry wychodziły w nocy i przyprowadzały z powrotem dzieci» – mówi Clark – jednego dnia Siostry odkryły niewybuch na zewątrz drzwi dormitorium. Poprosiły Niemców, którzy obok konwentu mieli koszary, by usunęli pocisk. Żolnierze odmówili. Grupa sióstr podniosła bombę i przeniosłą ją do ogrodu, który wyglądał jak twarz po ospie z lejami po wcześniejszych eksplozjach.”
W kwietniu 1945 Węgry zostały wyzwolonej z pod okupacji hitlerowskiej i wpadły pod kontrolę Związku Sowieckiego. Veronika Sikios w trakcie Rewolucji w 1956 w towarzystwie narzeczonego Leslie’ego uciekła z Węgier i dotarłą do Kanady. Kathy Clark po różnych perypetiach dołączyła do matki i ciotki w 1963. Obecnie wszystkie mieszkają w Toronto.
Tags: historia, Holocaust, Siostry Miłosierdzia, Węgry
